ویژگیهای خاص مهندسی اهرام مصر

 

ساخت اهرام مصر کار بسیار خاصی بوده و مهندسی ویژه ای در آنها به کار رفته است. از جمله ویژگیهای خاص این سازه ها عبارتند از: 1- 4700 سال پیش؛ یعنی زمانی که انسانها هنوز در حال قدم زدن در جنگلها و ساختن لباس از پوست حیوانات بودند، مصریان باستان منطقه بزرگی از زمین را به صورت مسطح درآوردند و سپس به اندازه 60 میلیون متر مربع تخته سنگ حفاری و تمام منطقه را با آنها سنگفرش کردند؛ تخته سنگهائی که هر کدامشان به اندازه یک اتومبیل وزن داشتند. 2- آنها 130 قطعه سنگ را در مسیری به اندازه بیش از 800 کیلومتر در طول رود نیل جا به جا کردند؛ در حالی که وزن هر کدام از آنها بین 12 تا 70 تن بود. سپس آنها را تا ارتفاع 64 متری؛ چیزی معادل یک ساختمان 42 طبقه، بالا بردند تا ساختمان هرم را بسازند. این کار برای تکنولوژی جدید هنوز هم چالشی بزرگ محسوب می شود. 3- مصریان باستان داخل هرم بزرگ 3 اتاق با دقتی بسیار بالا ساختند و تونلی به طول 100 متر و عرض حدود 1 متر داخل سنگها ایجاد کردند که مسیری مستقیم است که به اتاق پائینی هرم می رسد. کار در چنین جائی بسیار مشکل است و ساخت آن نیاز به ابزار و وسائلی خاص دارد. 4- آنها بیش از 2 میلیون قطعه سنگ را که شکلها و اندازه های متفاوتی داشتند با دقت بسیار بالائی برش دادند و طوری آنها را روی هم قرار دادند که سطوح اتاقها کاملا افقی و عمودی هستند. دقت آنها بسیار بالا و چیزی حدود 5/0 میلیمتر بوده است. ساخت دقیق سازه ها هنگامی که اندازه سنگها متفاوت است، بسیار مشکلتر از زمانی است که سنگها به یک اندازه باشند. دقت ساخت این سازه به قدری زیاد است که حتی مهندسان امروزی هم در حسرت آن هستند. 5- هرم بزرگ دقیقا رو به 4 جهت اصلی ساخته شده است و میزان انحراف آن فقط 05/0 درجه است. در حالی که تا قرن 17 میلادی؛ یعنی هزاران سال بعد از آن، نمی توانستیم چنین دقتی داشته باشیم. 6- هرم بزرگ در واقع 8 ضلع دارد. ساخت هرم 8 ضلعی بسیار پیچیده تر است از ساخت هرم 4 ضلعی. تمام این ظرافتها با دقت سانتیمتری ساختن کاری بسیار دشوار است؛ به طوری که اگر ما با تکنولوژیهای امروزی بخواهیم آن را بسازیم، با مشکلاتی جدی رو به رو خواهیم شد. عکسی از هرم بزرگ وجود دارد که در دو نقطه تعادلی سال، توسط نیروی هوائی گرفته شده است. در این تصویر ضلع جنوبی هرم به صورت 2 بخش مجزا در سایه و نور مشاهده می شود که این وضعیت فقط 2 بار در سال و آن هم به مدت چند ثانیه اتفاق می افتد. در زمانهای دیگر سال، این ظرافت به کار رفته در هرم بزرگ قابل مشاهده نیست. یک فرورفتگی صاف در هر 4 طرف هرم به صورت متقارن باعث چنین حالتی می شود. 7- سازندگان اهرام بسیار سریع کار می کردند. مصرشناسان معتقدند کار ساخت هرم بزرگ حدود 20 سال طول کشیده است. در حالی که 2 میلیون قطعه سنگ در ساخت آن به کار رفته است، اگر کارگران 365 روز سال را در شیفتهای 12 ساعته کار کرده باشند، برای حفاری سنگها در معدن، حمل آنها به محل، برش و قرار دادنشان در محل فقط 5/2 دقیقه زمان صرف شده است. این در حالی است که در دهه 1960 میلادی، وقتی می خواستند مجسمه های معبد « ابوسمبل » را جا به جا کنند تا از خطر سیل در امان بمانند و برای این کار مجبور شدند 2200 قطعه سنگ را حفاری و جا به جا کنند، 5 سال طول کشید. همچنین پر کردن معدنی روباز با خاک رس در اسون فرانسه که از لحاظ مساحت تقریبا با هرم بزرگ برابر است 12سال زمان برد. تمام کاری که باید انجام می شد فقط پر کردن بود و چیزی ساخته نمی شد. 8- از آنجائی که مصریان باستان در آن زمان از چرخ، آهن و فولاد استفاده نمی کرده اند، نتیجه می گیریم برای ساخت این سازه ها فقط از اسکنه های مسی، جوهر سیب و طنابهای کنفی استفاده شده است. 9- به جز هرم بزرگ سازه های دیگری هم در مصر وجود دارند که در ساختمان آنها از سنگهای نامنظم و غیرهمشکل استفاده شده است. نگاه داشتن چنین سنگهای عظیم الجثه و نامنظمی روی هم - آن هم بدون سیمان - طوری که یک تیغ را هم نتوان بین آنها فرو برد نفس هر متخصصی را بند می آورد. در بسیاری از قسمتهای این سازه ها می بینیم که این سنگهای نامنظم به صورت قرینه کار شده اند. پس احتمال اینکه این سنگها به صورت تصادفی تراشیده شده باشند کمرنگ می شود و باید دلیلی برای این نوع برشها وجود داشته باشد. اگر بخواهیم سازه ای مقاوم داشته باشیم، باید اجزاء سازنده آن غیرهمگن باشند و به عبارتی دیگر، در اندازه های مختلف. بدین ترتیب، با اعمال تنش به دیوار؛ مثل زمان زلزله، سازه استحکام خود را حفظ خواهد کرد. پس مصریان باستان بیش از 4000 سال پیش می دانستند چگونه سازه های ضدزلزله بسازند.

منبع: دو هفته نامه « دانستنیها »