چگونه گنجینه لغات خود را افزایش دهیم؟

 

آیا می دانید میزان گنجینه لغات شما به چه اندازه است؟ پاسخ دادن به این سؤال دشوار می نماید؛ چرا که در وهله نخست، باید بدانیم تعریف « لغت » چیست و اینکه آیا اشکال مختلف یک لغت را می توان لغتی جدا به شمار آورد یا خیر و در وهله دوم، باید به تعریف کلمه « دانستن » پرداخته و ببینیم آیا امکان دارد با دانستن تنها یکی از معانی یک لغت، ادعا کنیم آن جزو گنجینه لغات ما محسوب می شود یا نه و یا اینکه اگر کلمه ای را با دیدن و شنیدن، تشخیص دهیم؛ اما لغت فعال ما نباشد - یعنی در نوشتن و صحبت کردن از آن استفاده نکنیم - آیا اجازه داریم مدعی دانستن آن لغت باشیم. در انتهای کتبی که به منظور افزایش گنجینه واژگان طراحی شده اند، به میزان لغات معرفی شده در کتاب، اشاره شده است؛ به طور مثال: « اکنون شما با 2600 لغت آشنا هستید. » اگر چه این جمله روحیه دهنده و مثبت است؛ اما تا زمانی که با تعریف دقیق « لغت » و « دانستن » آشنا نباشیم، نمی توانیم ادعای دانستن این تعداد لغت را داشته باشیم. افزایش گنجینه واژگان ما به خود ما بستگی دارد و این کار تنها از طریق کوشش مستمر، جدی و منظم امکان پذیر است. راههای بسیاری برای این کار، وجود دارد که به دو مورد آن اشاره می کنیم:

1- آشنایی با ریشه ها، پسوندها و پیشوندها: بسیاری از کلماتی که در زبان انگلیسی، وجود دارند برگرفته از زبانهای یونانی و لاتین می باشند. آشنایی با آنها می تواند به ما در حدس زدن معانی برخی از لغات، کمک کند. ریشه ها اشکالی هستند که در لغات همخانواده، مشترکند و در همه آنها، حضور دارند؛ مثل percept که در لغات perception، imperceptible و ... وجود دارد. پیشوندها نیز اشکالی هستند که در ابتدای کلمات آمده و باعث تغییر معانی آنها می شوند؛ مانند -im در کلمه imperceptive. همچنین پسوندها به اشکالی گفته می شود که در انتهای کلمات آمده و دستور زبان آنها را تغییر می دهند؛ مانند ible- در کلمه imperceptible.

2- حدس معانی لغات از روی مضمونی که لغت در آنها آمده است: مضمون به کلمات دیگری که در متن، به همراه لغت مورد نظر می آیند اطلاق می گردد. برای نمونه، برای حدس کلمه impression در جمله « . This book had such a good impression on me, so that I've changed my mind »، با توجه به قسمت دوم جمله؛ یعنی I've changed my mind، می توانیم حدس بزنیم معنی impression تأثیر است.

حال که با برخی راههای افزایش گنجینه لغات آشنا شدید، بهتر است با روشهای ضبط لغات؛ چه به صورت نوشتار و چه در ذهن، نیز آشنا شوید. برای نگهداری و تثبیت لغات جدید در ذهن، باید به مرور آنها بپردازید. توجه به دیکته کلمات و چند بار نوشتن آنها و سپس، در نظر گرفتن تلفظشان و مقایسه آنها با دیکته ای که دارند نیز کمک رسان است. همچنین، توجه کردن به اشکال مختلف یک لغت؛ مثل قید، فعل، اسم، صفت و اینکه صفتها، افعال و اشکال جمع اسامی، بی قاعده هستند یا باقاعده هم می تواند به تثبیت کلمه مورد نظر در ذهن ما، کمک کند. ریشه کلمات و اینکه این کلمات از کجا وارد زبان مورد مطالعه شده اند نه تنها جالب و سرگرم کننده است؛ بلکه در به خاطر سپردن آنها نیز تأثیرگذار می باشد. استفاده از کلمه جدید در هنگام صحبت کردن یا نوشتن، علاوه بر اینکه آن را تبدیل به لغت فعال ما می کند، در ثبت بهتر آن در مغز، مؤثر است. از اشتباه کردن نهراسید؛ چرا که تصحیح اشتباهات باعث به یادسپاری بیشتر آنها خواهد شد.

برای اینکه بتوانیم لغات جدید را مرور کنیم، باید آنها را در جایی به صورت نوشتاری ضبط کرد تا امکان مراجعه به آنها در آینده، وجود داشته باشد. برای این کار سه روش موجود است: 1- آنها را روی هر ورقی که مناسب دیدیم یادداشت کنیم؛ اما روش صحیحی نیست؛ چرا که بعد از مدتی، یا گم شده و یا با تل انبوهی از ورقهای این چنینی رو به رو خواهیم شد. 2- با استفاده از کارتهای ایندکس که در کتابفروشیها و لوازم تحریرفروشیها موجود است، به این کار اقدام کنیم. برای این کار، یک بسته کارت 3 در 5 اینچی خریداری کرده و لغت جدید را با حروف بزرگ، روی یک سمت کارت، می نویسیم. سپس، تلفظ لغت و بعد، اشکال مختلف آن؛ از جمله قید، صفت و ...، را نیز در زیر آن، یادداشت می کنیم. بعد، معنی کلمه را در طرف دیگر کاغذ، نوشته و زیر آن، جمله ای را که این کلمه در آن، ظاهر شده است می نویسیم. اکنون کارتها را به ترتیب حروف الفبا مرتب می کنیم. برای مرور، ابتدا به خود کلمه نگاه کرده و آن را با صدای بلند، تلفظ می کنیم. بعد سعی در به یاد آوردن معنی آن کرده و اگر در این امر، موفق بودیم، به سمت دیگر کارت مراجعه می کنیم تا جمله مربوط به آن را بخوانیم. آن گاه، به جملات دیگری که می توان با کلمه مورد نظر ساخت فکر می کنیم؛ اما در صورتی که موفق به یادآوری معنی کلمه نشدید، کنار کلمه یک تیک بزنید با این مفهوم که به خاطرسپاری آن نیاز به تمرین بیشتری دارد. بعد از چند بار مرور کردن، کلماتی را که در به یاد آوردن معانیشان، دچار مشکل نیستیم از میان کارتها حذف می کنیم و همچنان به تمرین کلمات تیک دار می پردازیم. 3- روش سوم استفاده از دفترچه به جای کارت ایندکس است. در این روش هر صفحه را تقسیم به سه بخش می کنیم که بخش سمت راست باید از بقیه بزرگتر باشد. در ستون سمت چپ، خود کلمه را با حروف درشت ثبت کرده و زیر آن، تلفظ و سایر اشکال لغت را می نویسیم. در ستون دوم، معنی کلمه و در ستون سوم، جمله ای را که کلمه در آنجا، ظهور پیدا کرده می آوریم. روش مرور آن نیز همانند روش دوم است. البته برای مرتب کردن کلمات در این روش، می توانیم یا از ترتیب حروف الفبا بهره ببریم و یا بر اساس موضوع، طبقه بندی را صورت دهیم؛ به طور مثال، طبقه بندی پزشکی، روانپزشکی و ... . ضبط این کلمات، مرتب، تمیز و به روز کردنشان وقت زیادی از شما نمی برد؛ اما با انجام این کار، در آینده، از خودتان سپاسگزار خواهید بود.