« شهرداری » « وظائف » خود را در محدوده ای که به « تصویب وزارت کشور »، می رسد، اجراء می کند و خارج از آن، هیچ « تکلیف »ی به عهده ندارد؛ به طور مثال، « تعهد »ی در« ارائه آب و برق و سایر خدمات شهری » در « خارج از محدوده مصوب شهر »، ندارد. « مقررات شهرداری مصوب شورای شهر » صرفاً، برای « ساکنین شهر »، « لازم الرعایه » است و برای اشخاصی که در « خارج از محدوده شهر »، ساکن هستند، « الزام آور » نیست. « شهرداری »ها مکلفند « حدود حوزه خود » را تعیین و « نقشه دقیق آن » را ترسیم کرده و به « تصویب شورای شهر و وزارت کشور »، برسانند. « شهرداری » یک « سازمان محلی » است که طبق « اصل عدم تمرکز اداری »، برای « اداره امور محلی »؛ از قبیل « عمران و آبادی »، « بهداشت شهر » و « رفاه اهالی آن شهر »، تأسیس می شود. همچنین، « شهرداری » نوعی « نظام اداره شهر » است و از 2 واحد؛ به نام « شورای شهر » و « اداره شهرداری »، تشکیل شده است. « شورای شهر » « قوه ناظر و تصمیم گیرنده در شهر » و « اداره شهرداری » نیز، « مجری آن تصمیمات » می باشد. مادام که در « محل »ی، « شورای شهر » تشکیل نشده یا « تعداد اعضای شورا » به « حد نصاب قانونی »، نرسیده، « وزیر کشور » « قائم مقام شورای شهر » است و « وظائف شهرداری » را موقتاً، « سرپرستی » خواهد نمود. « عزل و نصب شهردار » نیز، در حدود « قانون »، با وی، خواهد بود. « سازمان اداری » هر « شهرداری » به « درآمد »، « امکانات مالی » و « نیازهای آن »، بستگی دارد و هر « شهرداری » باید با در نظر گرفتن این عوامل، « سازمان » خود را تنظیم کرده و پس از « کسب موافقت وزارت کشور »، به اجراء بگذارد.
علاوه بر « سازمان شهرداری »، « مؤسسات وابسته به شهرداری »؛ مانند « شبکه آب و برق »، « اتوبوسرانی » و ... نیز، باید به « تصویب شورای شهر و وزارت کشور »، برسند. « مؤسسات وابسته به شهرداری » 2 دسته هستند: 1- « مؤسسات »ی که با « سرمایه شهرداری »، برای « وظائف مشخصی »، ایجاد می شوند « استقلال مالی » داشته و زیر نظر « شهرداری » و « شورای شهر »، « اداره » می شوند. 2- « مؤسسات »ی که طبق « قانون شهرداری »، تشکیل می شوند و حداکثر، « نصف یا بیش از نصف سرمایه آنها » را « شهرداری » تأمین می کند و در « اداره » آنها، علاوه بر « شهرداری »، اشخاص دیگری نیز، شرکت دارند. « اجرای تصمیمات شورای شهر » به عهده « اداره شهرداری »، است. در واقع، « شهردار » « عامل و مجری تصمیمات شورای شهر » می باشد. « انتخاب شهردار، معرفی او به وزیر کشور و عزل شهردار » از « اختیارات شورای شهر »، است. در فاصله بین « عزل شهردار » تا « انتخاب شهردار جدید »، « معاون شهردار » عهده دار « امور شهرداری » خواهد بود. « نصب و عزل شهردار تهران و مراکز استانها » به « پیشنهاد شورای شهر » و « حکم وزیر کشور » است. « انتخاب شهردار » برای مدت 4 سال، است و « انتخاب مجدد شهردار انتخابی » در آن « شهر »، به صورت « متوالی »، تنها، برای « یک دوره »، « بلامانع » است. « تعیین معاون » در « سازمان شهرداری »، « الزامی » نیست. « شهرداریهای درجه اول و دوم » یک نفر « معاون » دارند. « شهرداری تهران » به سبب « وسعت و اهمیت شهر تهران »، چند « معاون » دارد.
خلاصه « وظائف اداره شهرداری » به شرح زیر، است: 1- « احداث خیابانها، کوچه ها، میدانها و مجاری آب و توسعه معابر ». 2- « تنظیف، نگهداری و تسطیح معبر و انهار عمومی و فاضلاب و تنقیه قنوات شهر، تأمین آب و تأمین روشنائی ». 3- « نصب قیمت روی اجناس و اجرای تصمیمات شورای شهر درباره ارزانی و فراوانی مواد مورد نیاز عمومی ». 4- « توجه به بهداشت شهر و همکاری با وزارت بهداری، برای جلوگیری از امراض مسری ». 5- « جلوگیری از گدائی و وادار کردن گدایان به کار ». 6- « تأسیس مؤسسات بهداشتی، تعاونی و فرهنگی و کمک مالی به انجمنهای تربیت بدنی و مدرسه ». 7- « اداره اموال منقول و غیرمنقول شهر و اقامه دعوا علیه اشخاص ». 8- « تنظیم بودجه و تنظیم پیشنهاد برنامه های ساختمانی و اجرای آنها پس از تصویب شورای شهر ». 9- « انجام معاملات شهرداری پس از تصویب شورا ». 10- « اهداء و قبول اعانات و هدایاء به نام شهر، با تصویب شورای شهر ». 11- « نظارت در صحت اوزان و مقیاسها ». 12- « تهیه آمار مربوط به شهر، موالید و متوفیات ». 13- « ایجاد گورستان و تهیه وسائل حمل اموات ». 14- « اقدامات لازم برای حفظ شهر از انواع خطرات ». 15- « جلوگیری از شیوع امراض مسری انسانی و حیوانی ». 16- « تهیه مقررات صنفی و پیشنهاد آن به شورای شهر ». 17- « پیشنهاد اصلاح نقشه شهر در صورت لزوم و تعیین قیمت عادلانه اراضی و ابنیه اشخاص ». 18- « تهیه و تعیین میدانهای عمومی برای خرید و فروش ارزاق و توقف وسائل نقلیه و ... ». 19- « تهیه آئین نامه برای فراوانی و حسن اداره فروش گوشت و نان، پس از تصویب شورای شهر ». 20- « جلوگیری از ایجاد اماکنی که موجب مزاحمت برای ساکنین یا مخالف اصول بهداشت در شهرها، می شود ». 21- « احداث بناها و ساختمانهای مورد نیاز عمومی؛ مثل ورزشگاه، حمام عمومی و ... ». 22- « همکاری با وزارت فرهنگ، در حفظ آثار باستانی شهر و ساختمانهای عمومی و ... ». 23- « رعایت بهداشت در کارخانه ها و گرمابه ها و نگهداری اطفال بی صاحب ». 24- « صدور پروانه برای احداث ساختمانها ». 25- « آسفالت کردن معابر و کوچه ها ». 26- « پیشنهاد برقراری یا لغو عوارض شهر ». 27- « وضع مقرراتی برای نامگذاری معابر و شماره گذاری اماکن و نصب تابلوی الصاق اعلانات ». 28- « صدور پروانه کسب برای اصناف و پیشه وران ».
جهت ایجاد « هماهنگی » میان « شهرداری »ها و « برقراری ارتباط با اتحادیه های بین المللی شهرداریها »، « سازمان »ی به نام « اتحادیه شهرداریهای کشور »، پیش بینی شده است. « اتحادیه شهرداریهای کشور » اکنون، به « سازمان شهرداریهای کشور »، تغییر نام داده است. این « اتحادیه » برای اولین بار، در سال 1335 هجری شمسی، طبق « اساسنامه مصوب هیئت وزیران »، تشکیل شد و آخرین بار، این « اساسنامه » در سال 1346 هجری شمسی، تغییر یافت. این « اتحادیه » بعد از « انقلاب »، تعطیل شد؛ اما طبق « تصویبنامه تأسیس سازمان شهرداریها » ( مصوب 1365 هجری شمسی « هیئت دولت » )، دوباره، رسمیت پیدا کرد. « سازمان شهرداریها » یک « مؤسسه مستقل و وابسته به وزارت کشور » بوده و دارای « شخصیت حقوقی »، است.