حقوق هوایی

 

حقوق هوایی به شدت همانند حقوق دریایی است؛ جز آنکه موضوع آن هواپیما و حمل و نقل هوایی می باشد و به همین دلیل، قواعد آن برخلاف قواعد دریایی، کاملا جدید است. حقوق هوایی که از قواعد مربوط به حمل و نقل بار و مسافر در دو سطح ملی و بین المللی بحث می کند نباید با حقوق فضا یا حقوق فضایی اشتباه گرفته شود که از حاکمیت دولتها بر فضای سرزمین خود، قواعد ورود، عبور و خروج از این فضا و نیز از فضای ماورای جو بحث می کند و شاخه ای از حقوق بین المللی عمومی است. 

حقوق دریایی

 

موضوع حقوق دریایی کشتی، تجارت و حمل و نقل دریایی است و در آن، موضوعات گوناگونی؛ از قبیل تابعیت کشتی، مالکیت کشتی، اجاره یا رهن کشتی، حمل و نقل دریایی، حقوق ممتازه، خسارات مشترک، تصادفات دریایی، نجات در دریا، مسئولیت فرمانده، کارکنان و مالکان کشتی، محاکم دریایی و ...، مورد بحث قرار می گیرد. آن جدا از حقوق دریاهاست که از حقوق بین المللی است و از حق حاکمیت دولتها بر آبهای ساحلی و منابع کف این بخش از دریا و وضع حقوقی دریاهای آزاد گفتگو می کند و ارتباطی به مقررات تجارت دریایی ندارد. منبع حقوق دریایی ایران قانونی است که در 2 آبان 1343 هجری شمسی، در 194 ماده به تصویب رسید. 

حقوق تجارت

 

حقوق تجارت قواعدی است که بر روابط تاجران و اعمال تجاری حکومت می کند و تنها منحصر به تاجران نمی شود و اعمال تجاری غیرتاجران را نیز در برمی گیرد. چهار موضوع اصلی آن عبارتند از تاجر و معاملات تجاری، شرکتهای تجاری، اسناد تجاری و ورشکستگی. مهمترین منبع حقوق تجارت ایران قانون تجارت مصوب 13 اردیبهشت 1310 هجری شمسی مشتمل بر 600 ماده در 16 باب و لایحه اصلاحی اسفند 1347 هجری شمسی مشتمل بر 300 ماده می باشد. در گذشته، آن را بخشی از حقوق مدنی می دانستند؛ اما به دلایلی، از دل حقوق مدنی سر برآورد و به حقوق عمومی یا دست کم، به حقوق مختلط پیوست. 

حقوق مدنی

 

حقوق مدنی رشته ای از حقوق است که تمام روابط خصوصی افراد را که در دیگر شعب حقوق، موضوع بحث قرار نگرفته اند شامل می شود. موضوع چنین حقوقی گرچه در نگاهی کلی، فقط مشتمل بر حقوق خانواده و اموال است؛ ولی باید دانست این شعبه از حقوق، هم از نظر کثرت و تنوع مطالب و هم از لحاظ اهمیت، در درجه نخست است؛ چرا که این حقوق؛ به لحاظ تاریخی، نه یکی از رشته های حقوق خصوصی، بلکه مادر دیگر شعب حقوق است. مهمترین منبع حقوق مدنی ایران قانون مدنی است؛ اما باید توجه داشت که ممکن است برخی از موضوعات حقوق مدنی در قانون مدنی، مطرح نشده باشد و به قوانین خاصی سپرده شده باشد. مهمترین موضوعاتی را که در حقوق مدنی مطرح می شوند می توان به این ترتیب، دسته بندی کرد: 1- اشخاص و خانواده 2- اموال و مالکیت 3- قراردادها و مسئولیت مدنی 4- ارث و وصیت. 

حقوق تأمین اجتماعی

 

حقوق تأمین اجتماعی در آغاز، در کنار حقوق کار و برای حمایت از کارگران در برابر خطرات ناشی از کار و نیز از کارافتادگی، پیری، ناتوانی و بازنشستگی پدید آمد؛ ولی سپس، گسترش یافت و به عنوان یکی از مصادیق حقوق اولیه انسان، دیگر اصناف جامعه را نیز در برگرفت. قواعد این حقوق به گونه ای است که باید آن را در شمار حقوق عمومی به حساب آورد؛ هر چند برخی به دلیل ماهیت خاص قوانین آن، آن را نوع سومی از حقوق و ناقض تقسیم دوگانه حقوق به حقوق عمومی و اختصاصی دانسته اند. به هر حال، حقوق تأمین اجتماعی مجموعه قواعد و مقررات حاکم بر اقداماتی است که جامعه به نحو سازمان یافته، برای حمایت از اعضای خود، به هنگام پریشانیها و تنگناهای اقتصادی و اجتماعی انجام می دهد.