وظائف « شهرداری » چیست؟

 

« شهرداری » « وظائف » خود را در محدوده ای که به « تصویب وزارت کشور »، می رسد، اجراء می کند و خارج از آن، هیچ « تکلیف »ی به عهده ندارد؛ به طور مثال، « تعهد »ی در« ارائه آب و برق و سایر خدمات شهری » در « خارج از محدوده مصوب شهر »، ندارد. « مقررات شهرداری مصوب شورای شهر » صرفاً، برای « ساکنین شهر »، « لازم الرعایه » است و برای اشخاصی که در « خارج از محدوده شهر »، ساکن هستند، « الزام آور » نیست. « شهرداری »ها مکلفند « حدود حوزه خود » را تعیین و « نقشه دقیق آن » را ترسیم کرده و به « تصویب شورای شهر و وزارت کشور »، برسانند. « شهرداری » یک « سازمان محلی » است که طبق « اصل عدم تمرکز اداری »، برای « اداره امور محلی »؛ از قبیل « عمران و آبادی »، « بهداشت شهر » و « رفاه اهالی آن شهر »، تأسیس می شود. همچنین، « شهرداری » نوعی « نظام اداره شهر » است و از 2 واحد؛ به نام « شورای شهر » و « اداره شهرداری »، تشکیل شده است. « شورای شهر » « قوه ناظر و تصمیم گیرنده در شهر » و « اداره شهرداری » نیز، « مجری آن تصمیمات » می باشد. مادام که در « محل »ی، « شورای شهر » تشکیل نشده یا « تعداد اعضای شورا » به « حد نصاب قانونی »، نرسیده، « وزیر کشور » « قائم مقام شورای شهر » است و « وظائف شهرداری » را موقتاً، « سرپرستی » خواهد نمود. « عزل و نصب شهردار » نیز، در حدود « قانون »، با وی، خواهد بود. « سازمان اداری » هر « شهرداری » به « درآمد »، « امکانات مالی » و « نیازهای آن »، بستگی دارد و هر « شهرداری » باید با در نظر گرفتن این عوامل، « سازمان » خود را تنظیم کرده و پس از « کسب موافقت وزارت کشور »، به اجراء بگذارد.

علاوه بر « سازمان شهرداری »، « مؤسسات وابسته به شهرداری »؛ مانند « شبکه آب و برق »، « اتوبوسرانی » و ... نیز، باید به « تصویب شورای شهر و وزارت کشور »، برسند. « مؤسسات وابسته به شهرداری » 2 دسته هستند: 1- « مؤسسات »ی که با « سرمایه شهرداری »، برای « وظائف مشخصی »، ایجاد می شوند « استقلال مالی » داشته و زیر نظر « شهرداری » و « شورای شهر »، « اداره » می شوند. 2- « مؤسسات »ی که طبق « قانون شهرداری »، تشکیل می شوند و حداکثر، « نصف یا بیش از نصف سرمایه آنها » را « شهرداری » تأمین می کند و در « اداره » آنها، علاوه بر « شهرداری »، اشخاص دیگری نیز، شرکت دارند. « اجرای تصمیمات شورای شهر » به عهده « اداره شهرداری »، است.  در واقع، « شهردار » « عامل و مجری تصمیمات شورای شهر » می باشد. « انتخاب شهردار، معرفی او به وزیر کشور و عزل شهردار » از « اختیارات شورای شهر »، است. در فاصله بین « عزل شهردار » تا « انتخاب شهردار جدید »، « معاون شهردار » عهده دار « امور شهرداری » خواهد بود. « نصب و عزل شهردار تهران و مراکز استانها » به « پیشنهاد شورای شهر » و « حکم وزیر کشور » است. « انتخاب شهردار » برای مدت 4 سال، است و « انتخاب مجدد شهردار انتخابی » در آن « شهر »، به صورت « متوالی  »، تنها، برای « یک دوره »، « بلامانع » است. « تعیین معاون » در « سازمان شهرداری »، « الزامی » نیست. « شهرداریهای درجه اول و دوم » یک نفر « معاون » دارند. « شهرداری تهران » به سبب « وسعت و اهمیت شهر تهران »، چند « معاون » دارد.

خلاصه « وظائف اداره شهرداری » به شرح زیر، است: 1- « احداث خیابانها، کوچه ها، میدانها و مجاری آب و توسعه معابر ». 2- « تنظیف، نگهداری و تسطیح معبر و انهار عمومی و فاضلاب و تنقیه قنوات شهر، تأمین آب و تأمین روشنائی ». 3- « نصب قیمت روی اجناس و اجرای تصمیمات شورای شهر درباره ارزانی و فراوانی مواد مورد نیاز عمومی ». 4- « توجه به بهداشت شهر و همکاری با وزارت بهداری، برای جلوگیری از امراض مسری ». 5- « جلوگیری از گدائی و وادار کردن گدایان به کار ». 6- « تأسیس مؤسسات بهداشتی، تعاونی و فرهنگی و کمک مالی به انجمنهای تربیت بدنی و مدرسه ». 7- « اداره اموال منقول و غیرمنقول شهر و اقامه دعوا علیه اشخاص ». 8- « تنظیم بودجه و تنظیم پیشنهاد برنامه های ساختمانی و اجرای آنها پس از تصویب شورای شهر ». 9- « انجام معاملات شهرداری پس از تصویب شورا ». 10- « اهداء و قبول اعانات و هدایاء به نام شهر، با تصویب شورای شهر ». 11- « نظارت در صحت اوزان و مقیاسها ». 12- « تهیه آمار مربوط به شهر، موالید و متوفیات ». 13- « ایجاد گورستان و تهیه وسائل حمل اموات ». 14- « اقدامات لازم برای حفظ شهر از انواع خطرات ». 15- « جلوگیری از شیوع امراض مسری انسانی و حیوانی ». 16- « تهیه مقررات صنفی و پیشنهاد آن به شورای شهر ». 17- « پیشنهاد اصلاح نقشه شهر در صورت لزوم و تعیین قیمت عادلانه اراضی و ابنیه اشخاص ». 18- « تهیه و تعیین میدانهای عمومی برای خرید و فروش ارزاق و توقف وسائل نقلیه و ... ». 19- « تهیه آئین نامه برای فراوانی و حسن اداره فروش گوشت و نان، پس از تصویب شورای شهر ». 20- « جلوگیری از ایجاد اماکنی که موجب مزاحمت برای ساکنین یا مخالف اصول بهداشت در شهرها، می شود ». 21- « احداث بناها و ساختمانهای مورد نیاز عمومی؛ مثل ورزشگاه، حمام عمومی و ... ». 22- « همکاری با وزارت فرهنگ، در حفظ آثار باستانی شهر و ساختمانهای عمومی و ... ». 23- « رعایت بهداشت در کارخانه ها و گرمابه ها و نگهداری اطفال بی صاحب ». 24- « صدور پروانه برای احداث ساختمانها ». 25- « آسفالت کردن معابر و کوچه ها ». 26- « پیشنهاد برقراری یا لغو عوارض  شهر ». 27- « وضع مقرراتی برای نامگذاری معابر و شماره گذاری اماکن و نصب تابلوی الصاق اعلانات ». 28- « صدور پروانه کسب برای اصناف و پیشه وران ».

جهت ایجاد « هماهنگی » میان « شهرداری »ها و « برقراری ارتباط با اتحادیه های بین المللی شهرداریها »، « سازمان »ی به نام « اتحادیه شهرداریهای کشور »، پیش بینی شده است. « اتحادیه شهرداریهای کشور » اکنون، به « سازمان شهرداریهای کشور »، تغییر نام داده است. این « اتحادیه » برای اولین بار، در سال 1335 هجری شمسی، طبق « اساسنامه مصوب هیئت وزیران »، تشکیل شد و آخرین بار، این « اساسنامه » در سال 1346 هجری شمسی، تغییر یافت. این « اتحادیه » بعد از « انقلاب »، تعطیل شد؛ اما طبق « تصویبنامه تأسیس سازمان شهرداریها » ( مصوب 1365 هجری شمسی « هیئت دولت » )، دوباره، رسمیت پیدا کرد. « سازمان شهرداریها » یک « مؤسسه مستقل و وابسته به وزارت کشور » بوده و دارای « شخصیت حقوقی »، است. 

« شهرداری » در چه مناطقی و توسط چه کسی، تشکیل می گردد؟

 

پس از « انقلاب مشروطیت » اولین قانونی که درباره « شهرداری »ها، به تصویب رسید، « قانون بلدیه » در تاریخ 20 ربیع الثانی 1325 هجری قمری، بود. « قانون بلدیه » مورخ 1325 هجری قمری برای مدت کوتاهی، اجراء شد و در سال 1329 هجری قمری، « دولت » به « انحلال انجمنهای مزبور »، اقدام نمود. از تاریخ انحلال « انجمنهای بلدیه » تا تصویب « قانون جدید بلدیه » ( مصوب 1309 هجری شمسی )، « وزارت کشور » سرپرستی « ادارات بلدیه » را عهده دار گردید. طبق « قانون 1309 هجری شمسی ) »، « سازمان بلدیه » شامل « انجمن بلدی » و « اداره بلدیه »، بود. « انجمن بلدیه » 6 تا 12 نفر عضو داشت و انتخاب آنها بدین ترتیب، بود که « رأی دهندگان » 5 برابر تعداد لازم را انتخاب می کردند و از بین آنها، « هیئت دولت » با « پیشنهاد وزارت کشور »، تعداد لازم را برای 2 سال، معین می کرد. « انجمن بلدیه » فقط، یک « هیئت مشورتی » بود؛ زیرا « عوارض شهری » پس از تصویب « انجمن »، باید به تصویب « هیئت دولت »، می رسید و « بودجه شهر » پس از تصویب این « انجمن »، نیازمند تصویب « وزارت کشور »، بود. « قانون شهرداریها » یکی از « قوانین مهم اداری کشور » ما، به شمار می رود. مطابق « قانون »، در نقاطی که « شهر » شناخته شده اند، « شهرداری » تأسیس می گردد. « شهر » در  محدوده جغرافیائی « بخش »، واقع شده است. « اکثریت ساکنان دائمی شهر » در مشاغل « کسب »، « تجارت »، « صنعت »، « کشاورزی »، « خدمات » و « فعالیتهای اداری »، اشتغال داشته، در زمینه « خدمات شهری »، از « خودکفائی نسبی »، برخوردار هستند و حداقل، دارای 000/10 نفر جمعیت، می باشند. « تعیین محدوده شهری » به « پیشنهاد شورای شهر » و با « تصویب وزارتین کشور و راه و شهرسازی » است. همچنین، « حوزه شهری » به نقاطی گفته می شود که در « خارج و داخل محدوده قانونی شهر »، قرار داشته و از « حدود ثبتی و عرفی واحدی »، تبعیت می کنند. « تشخیص و شناخت شهر » منوط به « پیشنهاد وزارت کشور » و « تصویب هیئت وزیران »، است. « نحوه تأسیس و اداره شهرداری درمحدوده قانونی شهر و سایر نقاط واقع در حوزه شهری » را « قانون » معین می کند. در هر محل که « جمعیت » آن حداقل، به 000/5 نفر، برسد، باید « شهرداری » تشکیل شود و « تأسیس شهرداری » در این نقاط، « اجباری » است.

« قانون » به « وزارت کشور »، اجازه داده در نقاط زیر که « جمعیت » آنها به « حد نصاب قانونی »، نرسیده، استثنائاً، « شهرداری » تأسیس نماید: 1- در هر نقطه که از نظر « موقعیت » و « اهمیت »، « تشکیل شهرداری » ضرورت داشته باشد. 2- در نقاطی که فقط، در برخی از فصول سال، « وجود شهرداری » لازم باشد؛ مانند « نقاط ییلاقی »، « کنار دریا »، « آبهای گرم و معدنی » و ... . 3- برای چند محل که به هم، نزدیکند و در مجموع، برای « تشکیل یک شهرداری »، مناسبند. « تشکیل شهرداری » منوط به « تشخیص و تصمیم وزارت کشور »، است.

طبق « آئین نامه اجرائی 1377 هجری شمسی هیئت وزیران »، « شهردار » دارای این ویژگیها، می باشد: 1- وی نباید « صاحب مؤسساتی که تمام یا بخش بزرگی از نیازهای عمومی حوزه عمل شهرداری را تأمین می کند » باشد. 2- او نباید در زمان « تصدی » خود، « ریاست یا عضویت هیئت مدیره یا مدیریت عامل مؤسسات مذکور » را عهده دار باشد. 3- نباید در « معاملات »ی که یک طرف آن « شهرداری » یا « یکی از مؤسسات وابسته به آن » است « ذینفع » باشد. 

« شورای عالی استانها » چه وظائفی دارد؟

 

وظائف « شورای عالی استانها » عبارتند از: 1- « تهیه و تصویب آئین نامه های داخلی شوراهای کشور و ابلاغ آنها به شوراهای مزبور ». 2- « بررسی نارسائیهای سازمانهای اجرائی و اعلام آنها به مسئولان مربوط ». 3- « بررسی پیشنهادات رسیده از شوراها و تصویب و ابلاغ آنها به مقامات اجرائی ». 4- « بررسی طرحهای تولیدی، صنعتی، کشاورزی، آموزشی، اداری و ... که از سوی شورای استانها، رسیده و تقدیم آنها به مجلس شورای اسلامی ». 5- « تهیه و تنظیم طرحهای اصلاحی در حدود وظائف قانونی خود به مجلس شورای اسلامی ». « شورای عالی استانها » در « تنظیم برنامه و بودجه عمرانی استانها »، مشارکت داشته و بر آنها، « نظارت » می کند و « دستگاهها » مؤظف هستند « گزارش سالیانه و ماهیانه » و « هزینه پیشرفت کار عمرانی خود » را به اطلاع آن، برسانند. « اعضای شورای عالی استانها » نیز، « رابط بین خود و شورای مادون » هستند. در بین تمام « شوراهای محلی »، تنها « شورا »ئی که دارای « دستگاه اجرائی »، است « شورای شهر » می باشد که از سابق نیز، بوده و اکنون، هم، موقعیت مهمی در بین « سازمانهای کشوری »، دارد. « دستگاه اجرائی شورای شهر » « شهرداری » نام دارد. 

« شورای استان » از چه اعضائی، تشکیل شده و چه وظائفی دارد؟

 

تعداد « نمایندگان شورای استان » حداقل، 3 نفر است. در « استان »هائی که به علت کمی تعداد « شهرستانهای تابع »، حد نصاب تعداد « نمایندگان شورای استان » حاصل نشود، کسری اعضاء از بین « اعضای شورای شهرستان مرکز استان »، انتخاب خواهد شد. « وظائف و اختیارات شورای استان » عبارتند از: 1- « تعیین طرحها و پیشنهادات رسیده از شورای هر شهرستان و اعلام آن به مقامات ». 2- « رسیدگی به برنامه های عمرانی و نیازمندیهای شهرستان تابع استان ». 3- « نظارت در اجرای بودجه استان ». « اعضای شورای استان » « رابط بین شورای خود و شورای مادون »، هستند. اولین جلسه « شورای اسلامی استانها » به دعوت « وزیر کشور » و به ریاست « مسنترین اعضای حاضر در جلسه »، تشکیل می شود و « شورا » در اولین جلسه خود، « یک رئیس »، « یک نائب رئیس »، « دو منشی » را با « رأی مخفی »، انتخاب می کند. 

« شوراهای اسلامی شهرستان » از چه اعضائی، تشکیل شده است و چه وظائفی دارند؟

 

« شورای اسلامی شهرستان » از « نمایندگان شورای شهر » و « نمایندگان شوراهای بخش »، تشکیل می شود؛ یعنی « شورای شهر » و « شورای هر بخش » یکی از اعضای خود را برای « عضویت » در « شورای شهرستان »، انتخاب می کنند. در « انتخابات شورای شهرستان » اگر جمعیت « شهر » از 000/300 نفر، متجاوز باشد، به ازای هر 000/200 نفر اضافه، 1 « نماینده » دیگر برای « شورا »، انتخاب می شود.« تعداد اعضای شورای شهرستان » حداقل، 5 نفر است و اگر « شهرستان » کمتر از 4 « بخش »، داشته باشد، بقیه « اعضاء » تا 5 نفر، از بین « شورای شهر » یا « شورای بخشها »، به تناسب « جمعیت »، توسط « نمایندگان منتخب »، تعیین می شوند. از جمله « وظائف و اختیارات شورای شهرستان »، می توان به موارد ذیل، اشاره نمود: 1- « تصویب طرحهای عمرانی پیشنهادی در حدود اعتبارات و با در نظر گرفتن اولویتها ». 2- « بررسی نارسائی و اشکالات سازمانها و اعلام آنها به مسئولان مربوطه ».